Kürt Siyasi Hareketi Ve Sekülerizm - Yusuf YILDIRIM Em.İl.Trm.Mdr.
Kürt Siyasi Hareketi Ve Sekülerizm
Yazar: Yusuf YILDIRIM Em.İl.Trm.Mdr. |
Tarih: 05 / 02 / 2021 |
Yazı Okunma: 264
Son zamanlarda yeni İslami parti kuracak bazı Kürt şahsiyetlere çok yaman güzellemeler yapılmaktadır.Her gün Tv kanallarında bunu izliyor ve trollerin heyecanına şahit oluyoruz.Tabi ki çok etnisiteli,çok din ve mezhepli ve ayrıca demokratik toplumlarda siyaset çok parçalıdır. Her kes parti kurabilir, bu çok sesliliğin ve çoğulculuğun gereğidir.
Ancak bazı kişilerin duyduğu sevinç ve heyecan,Kürt legal siyasetinin bölünmesi ve birlikteliğin bozulması nedeniyledir.
Kürt İslamcılarının şunu iyi düşünmesi lazım,Din ve inançlarla yönetim iyi bir şey olsaydı,Yahudiler,Hıristiyanlar,daha doğrusu emperyalist ve gelişmiş ülkeler bunu kimseye bırakmazlardı.
Tarihte hiçbir halk din yoluyla ulusal kimliğe kavuşmamıştır.Avrupa da 30 yıl savaşlarından sonra, 1648 yılında , Vestvalya antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile Din savaşları sona ermiş, bundan sonra ulusal devletlerin temeli atılmıştır.
Asıl medeniyetin temelinde, laiklik,sekülarizm ile bilim ve teknik yatmaktadır. Yayılmacılık, ganimet ve talan medeniyet değildir. Aslında ,Arapların ve dincilerin batı karşıtlığı inançtan çok , batının gelişmişliğidir,batının bilim ve teknikteki gelişmesini çekememekteler.
Sekülarizm “Çağa ait olan” demektir.Niyazi Berkes’e göre Türkçesi “Çağdaşlaşmadır”
Kürt Sekülerizmi, gerek batı ile doğrudan girilen ilişkiler ve gerekse, İttihat ve Terakki bağlamında , batılı modernite ile tanışan Osmanlı elitleri vasıtasıyla şekillenmiştir.
Seküler devrenin ikinci gelişmesi ise ,Irak Kürtlerinin Osmanlıdan ayrılmasından sonraki devredir.Bu dönemde seküler bireyler olsa da,asıl etkili güç , ulusalcı ve dini liderlerdir.
Bu dönemde Kürt ulusal kimliğini savunan guruplar , Şey,Molla geleneğinden gelen karizmatik dini liderlerin etrafında toplanmışlardır.Medrese geleneğinden gelen,Molla Mustafa Barzani ve Mahmut Berzenci gibi.Solun, Seküler Kürt kimliği içine dahil edilmesi Sovyetler etkisiyle olmuştur.1945 yılında,İran’ da kurulan Demokratik Kürt Partisine Ruslar destek vermiştir.Akabinde 1946 yılında ,Irak demokrat Kürt Partisi kurulur.Bundan sonra İslami yönetime,Şeyh ve Mollalara yönelik eleştiriler de artar.
Kürt Sekülerizminin üçüncü dönemi 1946-1975 dönemidir.Bu dönem,farklı fraksiyonların ,Molla Mustafa Barzani liderliğinde bir araya gelmeleridir.Sol ve Seküler örgütlerde bu çatı altındadır.
Irak Kürdistanında Seküler hareketler , toplum içerisinde önemli aktörler olmuşlardır.Molla Mustafa Barzani liderliğindeki KDP bu çizgiye gelmek zorunda kalmıştır.Seküler hareket ,sol ve ulusalcı çizgi ile tanışmış ve önderler aracılığı ile bu ideoloji tabana doğru yayılmıştır.
Seküler aktörlere göre,Kürtler çoğunlukla Müslüman bir halktır.Bu halk çeşitli mezhep,cemaat ve tarikatlara mensuptur.Bu nedenle ,Kürtlerde din temelli bir birliktelik çok zordur.Din temellinde bütünleşme sağlanamaz.
Seküler sol kesim daha çok Mirlik/Beylik dönemlerine atıf yaparken,dindar Kürt aydınları ise daha çok beylikler döneminden sonra etkin olan kurum ve siyasi liderlere atıfta bulunmaktadır.
Mirliklerin tasfiyesi ile Kürt coğrafyasında düzeni Şeyhlik kurumu sağlamıştır.Nakşi şeyhlerin etkin olduğu bu dönemde , Kürt kimliğinin gelişimi engellenmiştir.Kürtler üzerindeki din dozu artıkça, ulusal bilinç ve kimlik pasifize olmuştur.Din adamı İdris-i Bitlisi den sonra dini kimlik, ulusal kimliğe tercih edilmiştir.Bu nedenlerle Tarih boyunca ulusal kimlik ile dini kimlik iç içe geçmiştir.
Sekülerleşme ile toplumsal bilinç gelişir,özgür birey ve toplumun inşası , gelişmesi sağlanır.İnsanların tüm hurafelerden ve kör inançlardan kurtulması sağlanır.Kadının ve emeğin özgürleşmesi ile toplum çağdaş olabilir.
Din bireyler için vardır ve vicdanlara itilmelidir.Ancak demokrasi herkese lazımdır.İslami demokrasiden söz edenler vardır.Askeri bando ne kadar müzik ise İslami demokrasi de o kadar demokrasidir.
Sol Seküler kesim dini insanların hayatından çıkarmaz ve yok saymaz, dini yok sayanlar,diktatörler ve despotlar olmuştur.Ancak başarılı olamamışlardır, Hitler,Stalin,Mao ve Robespierre gibi.
Din toplum için bir yönetim ve yaşam biçimi haline gelmemelidir.Ne güzel demiş İsa;”Tanrı’nın hakkı Tanrı’ya,Sezar’ın hakkı Sezar’a”.Bu sözle tam da laiklik vurgulanmaktadır.
Kürtlerin,Vahabi,Selefi veya Müslüman kardeşlerin ileri sürdükleri ve savundukları şeriat hikaye ve masalları ile kendilerini yönetmeleri söz konusu olmamalıdır.
Irak Kürt bölgesini zaman zaman kana bulayanlar İŞİD,El Kaide gibi İslami örgütler değil mi ? Halepçe’de Kürtler Zehirli gazlarla öldürülürken İslam dünyası neredeydi? Bu nedenle, Kerim Weli;”Bizim bir Kürt Tanrıya ihtiyacımız var” demiştir.
Seküler yaşam için, Kürtlerin demokratik birlikteliğe ve ittifaklara ihtiyacı vardır.
Ulusların kendi kaderlerini tayın hakkı, aynı zamanda birlikte yaşamayı,ademi merkeziyetçiliği, özerkliği de içermektedir.Kürtler orta doğuda yaşadıkları devletlerle demokratik yollarla anlaşarak sorunları haletmeli ve seküler bir hayat yaşamalılar.
Türkiye’nin laik oluşu herkes için olduğu gibi, Kürtler için de önemli bir şanstır.
Kürt siyasi harekatı,Türkiye’nin demokratik güçleri ile birlikte olmalı ve asla örgütlü cehaletin bir parçası olmamalıdır.
Kürtlerin önceliği, sol Seküler bir birliktelik olmalıdır.
Mele Mustafa Barzani’nin Anısına Saygıyla… | ![]() |
Murat AKKUŞ |
Dılekî Bırîndar Şıkoyê Hesen | ![]() |
Occo Mahabad |
Taşeron İşçiler | ![]() |
Zozan ÖZGÖKÇE |
Zanyarîya Dayîkên Kurd | ![]() |
Mehmet AVCI |
Hayata Tutunmak | ![]() |
Dr. Ruhsar Uçar |
İyilik Ve Hakikat | ![]() |
Hayati KAYA Birysl.Dönşm.Eğtmni. |
Barışa Giden Yollara Yine Mayınlar Döşeniyor | ![]() |
Ayhan ONGUN |
Cejna Xidir Îlyas û Xidir Nebî | ![]() |
Av. Ayhan Erkmen |
Tarımsal Kooperatifçilik | ![]() |
Yusuf YILDIRIM Em.İl.Trm.Mdr. |
Dilin Önemi Ve Dünya Ana Dil Günü | ![]() |
Prof. Dr. Ahmet ÖZER |
Bir Kitabın (Peri Gazozu) Çağrıştırdıkları | ![]() |
Hasan ÇATAK |
Hayatı Kolaylaştırmak Ne Zor Oldu… | ![]() |
Sevda KAPLAN |
Virajdaki Floransa/Rönesans | ![]() |
Av. Haydar MIZRAK |
Yarın Kara Gün’dür | ![]() |
Av.Mahmut ALINAK |
'Son Ezidi' Romanı Üzerine... | ![]() |
Mehmet KUM |
Iğdır Belediyesi
Iğdır İl Emniyet Müdürlüğü
Iğdır İl Tarım Müdürlüğü
Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Iğdır İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Iğdır İl Kültür ve Turizm
Iğdır İl Sağlık Müdürlüğü
Iğdır İl Özel İdare
Iğdır Gençlik ve Spor
Iğdır Havalimanı
Iğdır SGK
Iğdır Ticaret ve Sanayi Odası
Melekli Belediyesi
Aralık Belediyesi
Karakoyunlu Belediyesi
Tuzluca Belediyesi
Halfeli Belediyesi
Yurt Gazetesi
Cumhuriyet Gazetesi
Karar Gazetesi
Fotomaç Gazetesi
DHA
Artı Gerçek
Milli Gazetesi
The New York Times
Azerbaycan Haber Ajansı
Agos Gazetesi
OdaTv
Gazete Duvar
Tele1
Ermeni Haber Ajansı
KrdNews
Amerika'nın Sesi
Birgün Gazetesi
Haber Önü
Sözcü Gazetesi
• Rûdaw
• Bernamegeh
• Kürdistan24
• basnews
• Şalom Gazetesi
• Mezopotamya Ajansı
• Bitlisname
• JİNNEWS
Sitemizdeki yazı, resim ve haberlerin her hakkı saklıdır. İzinsiz veya Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
Tasarım ve Programlama: Iğdır Doğuş Gazetesi